مترجم همزمان واکه علاوه بر مهارت های ویژه حرفه ترجمه شفاهی، باید دارای مهارت های ارتباط موثر و گوش دادن فعال باشد و صرفا به آموختن مهارت ترجمه همزمان اکتفا نکند.

دومین نشست سراسری مترجمان شفاهی واکه در تاریخ 8 اسفند 1401 در محل سالن حکمت باغ غدیر اصفهان برگزار شد. در این نشست، که تنها گردهمایی تخصصی مترجمان شفاهی در ایران به شمار می آید، مترجمانی از 13 استان کشور گرد هم آمدند. در نوبت صبح، در پنل «مهارت های ارتباط موثر برای مترجمان شفاهی» شرکت کردند.

ارائه دهنده این پنل، دکتر محمد حسن توسلی، مدرس ممتاز صنعت و دانشگاه بود. وی منتخب 10 رهبر کسب و کار جهان از سوی مجله CIO Times است. ایشان در سال 2014 نامزد دریافت جایزه بهره وری فردی سازمان بهروری آسیا APO شده است.

در این پنل، مباحث دهگانه ای توسط دکتر توسلی ارائه شد. در ادامه به بخشی از این 10 مبحث درباره مهارت های ارتباط موثر برای مترجم همزمان واکه اشاره می کنیم.

1. مفهوم ارتباطات

ارتباطات انسانی بیش از 80 درصد زندگی روزمره یک انسان شهرنشین را تشکیل می دهد. ما انسان ها در بسیاری موارد، به صورت ناخواسته ارتباط برقرار می کنیم. مترجم شفاهی نیز به عنوان عضوی از جامعه انسانی، نمی تواند تصور کند که بدون برخورداری از مهارت ارتباطی بتواند به درستی در حرفه خود فعالیت نماید و ماندگار شود.

2. چگونگی ایجاد ارتباط

کلمات بار معنایی متفاوتی دارند و به تنهایی نمی توانند موجب ایجاد ارتباط موثر شوند. این نگرش ماست که بر شیوه های ارتباطی ما اثر می گذارد. بسیاری از مردم و  ازجمله مترجمان همزمان، این نگرش ارتباطی را نیاموخته اند و باید آن را به صورت آگاهانه بیاموزند.

3. اهمیت ارتباط موثر

ارتباط موثر از ابعاد مختلفی حائز اهمیت است: هم از بعد اجتماعی، هم بعد عاطفی و هم بعد روابط کاری. مترجم همزمان باید بداند مشتری چه می خواهد، چگونه می تواد مشتری را راضی نگاه دارد، چگونه او را به مشتری وفادار تبدیل کند، چگونه سطح شایستگی خود را در نگاهداری مشتریان افزایش دهد و چونه به خود و حرفه خود ببالد.

به علاوه، ارتباط موثر در زندگی روزمره ما نیز مهم هستند؛ کنش هایی همانند اشتراک ایده ها، ایجاد روابط کار گروهی و توسعه پایگاه دانش از طریق ارتباط موثر تحقق می یابند.

4. عناصر ارتباط موثر

مهارت ارتباط موثر از چهار عنصر فرستنده، پیام، گیرنده و بازخورد تشکیل شده است. این عناصر چهارگانه با استفاده از ابزارهایی همچون صحبت کردن، گوش دادن و زبان بدن به ظهور می رسند و موجب می شوند ارتباط موثر شکل بگیرد.

5. تاثیر مهارت های ارتباطی بر زندگی

تاثیراتی مثل شادی، اعتماد به نفس، تعاملات سازنده، کاهش تنش ها، پذیرفته شدن در اجتماعات و کاهش زمان تلف شده از جمله تاثیرات ملموس مهارت های ارتباطی بر زندگی مترجمان خواهد بود. این تاثیرات نشان دهنده ارزش اختصاص وقت برای یادگیری این مهارت ها است.

6. راهکارهای ارتباط موثر

راهکارهایی برای ایجاد ارتباط موثر تعریف شده است. از آن جمله می توان به دقیق و مشخص و با صدای رسا حرف زدن، تن گفتار و ژست مناسب داشتن، پرهیز از قضاوت، کوتاه و صادقانه سخن گفتن و لحاظ کردن شخصیت و نیازهای مخاطب اشاره کرد. این راهکارها به همین تعداد منحصر نیستند. 14 راهکار گوناگون برای برقراری ارتباط موثر گفته شده است، که گفتگوهای کوتاه؛ تقویت گوش کردن فعال؛ بیان صریح احساسات؛ یافتن زمینه های مشترک؛ در نظر گرفتن شخصیت مخاطب و سکوت نمودن از آن جمله هستند.

7. موانع بیرونی ایجاد ارتباط موثر

حتی در صورتی که راهکارهای فوق را برای ایجاد ارتباط موثر به عنوان یک مترجم شفاهی به کاربگیریم، باز هم ممکن است موانعی در سر راه ما وجود داشته باشد که مانع ایجاد این ارتباط بشود. برخی از موانع بیرونی عبارتند از متکلم وحده بودن، نگاه نکردن و زل زدن به مخاطب، سخن دیگری را قطع کردن و احترام نگذاشتن به طرف مقابل.

8. موانع درونی ایجاد ارتباط موثر

ایجاد ارتباط موثر، علاوه بر موانع بیرونی، با موانع درونی از سوی فرد نیز روبه رو است. از آن جمله، ایشان به بی مبالاتی فرد در مشخص کردن اولویت های ارتباط؛ تعصب وی در شنیدن سخن طرف مقابل؛ وجود پیش داوری ها و بخل در تبادل اطلاعات دوجانبه؛ تهاجم های ارتباطی به طرف مقابل و نیز انحراف از موضوع اصلی در خلال بحث اشاره نمود.

9. راه های تقویت شنیدن موثر

شنیدن موثر یکی از مهارت های پایه ای مترجم شفاهی محسوب می شود و باید مترجمان واکه این مهارت را در خود تقویت نمایند. برای تقویت این مهارت توسلی به راهکارهای زیر اشاره نمود: توجه به مخاطب با مهارت چشمی؛ تمرکز روی هدف گفتگو؛ پرسیدن سوالات به جا؛ همدلی با گوینده و نیز توجه به نشانه های غیرکلامی و زبان بدن یکدیگر.

10. آزمون بیان موثر

در پایان این پنل، یک آزمون جهت سنجش میزان برخورداری مترجمان واکه از مهارت بیان موثر برگزار شد. حاضران به تفسیر نتایج به دست آمده پرداختند.